Jazz

Podobnie jak wiele pojęć z zakresu kultury jazz trudno jest zdefiniować jednoznacznie. Jego rozwój jest na tyle długi, a różnorodność tak duża, że wiele rzeczy składająca się na niego uległo już erozji. Da się jednak wyróżnić kilka elementów, na które składa się tak wieloznaczeniowe zjawisko.

Skala bluesowa

Kompozycje muzyczne wyrosłe na gruncie europejskiej tradycji w przeważającej części oparte są na dwóch skalach: majorowej (durowej) i minorowej (molowej). Z kolei skale afrykańskiej tradycji często są oparte na tzw. pentatonice. O ile pierwsze składają się z 7 dźwięków, o tyle drugie z 5. Połączenie tych dwóch skal dało w wyniku skalę bluesową. Charakteryzuje się ona trzema tzw. blue note - czyli w języku nutowym tercją małą, kwartą zwiększona i septymą małą. Sprawa jest jak zwykle bardziej skomplikowana i warta osobnego postu, ale na teraz powinno wystarczyć. Jazz w początkowych etapach rozwoju mocna eksploatował tę skalę, podobnie zresztą jak formę i tematy bluesowe. Później związki te osłabły.

Synkopowane rytmy

Strona ta przeznaczona jest dla “nie-muzyków”, ale i tak nie uniknę języka muzyków. I w tej sekcji znowu będzie jego trochę. Do rzeczy: w klasycznej muzyce europejskiej, szczególnie tej lżejszej, akcenty muzyczne w takcie przypadały na jego nieparzyste części - czyli na 1 i 3 w metrum 4/4. Synkopa, czyli przesunięcie akcentów na 2 i 4 w tradycji europejskiej była wyłącznie urozmaiceniem. W jazzie jest regułą. Podobnie ma się sprawa z triolami, czyli podziałem podstawowej jednostki rytmicznej na 3 części. I znowu - w tradycji europejskiej była właściwie ozdobnikiem, teraz jest regułą, z akcentami na 1 i 3.

Improwizacja

Choć o tym często się nie mówi, w muzyce europejskiej istniała od dawna improwizacja. W jednej z form pozwalała ona na ozdabianie jakiś figur muzycznych, co było dość powszechne. W solowych koncertach klasycystycznych stosowano tzw. cody, gdzie dawano upust umiejętnościom improwizacyjnym solisty. W jazzie sytuacja jest odwrotna - to improwizacja stanowi sedno utworu: temat - improwizacja - temat. Taki jest schemat typowego utworu jazzowego.

Swing

Swing ma dwa znaczenia. Pierwsze dotyczy stylu jazzowego, powstałego około lat 30-tych ubiegłego stulecia. Drugie znaczenie ma wymiar estetyczny i dotyczy całego jazzu. Jego definicja jest kolosalnie trudna. Oznacza w jakiś sposób wczuwanie się w słuchaną muzykę, niejako automatyczną chęć poruszania się w jej rytmie.